Stress (burn out) hangt samen met beloning.
Stress kan heel inspirerend zijn en is zeker niet altijd slecht voor je. Het is wel belangrijk dat je lichaam daarna weer tot rust kan komen. En dat blijkt vaak nog wel eens een grote uitdaging waardoor stress vaak ten grondslag ligt aan veel klachten.
Chronische stress herkennen wij bijna niet meer. We zijn allemaal lekker druk bezig. Dag in, dag uit. Het lijkt bij ons bestaan te horen. Oorspronkelijk is stress een reactie op een acute situatie, daarna dient het lichaam en geest weer tot rust te komen. Ons lichaam weet vaak niet meer hoe dat moet, met alle gevolgen van dien. Fysieke stress, emotionele stress of mentale stress, voor het lichaam maakt het niet uit. Stress is stress…
De HPA as
In de klassieke HPA as (Hypothalamus, Hypofyse en Bijnieren) wordt geleerd dat een stress reactie wordt afgebouwd door een mechanisme op basis van negatieve terugkoppeling via CRH (de hypothalamus), en ACTH (Hypofyse) waarbij cortisol wordt aangemaakt in de bijnieren om stress terug te reguleren.
Echter dit is een onvolledige uitleg. Er is een veel sneller terugkoppel mechanisme. Dat loopt via de endorfine route.
Deze route is sneller in het terug reguleren van stress, echter raakt ook sneller uitgeput. Wanneer dat gebeurt, wordt de cortisol route (bijnieren) aangesproken en uitgeput. Ook de schildklier (en andere organen) ondervinden hier de gevolgen van. Dit zijn dus nooit problemen op zichzelf, echter richtingaanwijzers waar het systeem ontspoort.
Het is daarom belangrijk om te weten waardoor deze aansturingsmechanismen ontregeld zijn. Hiervoor brengen wij het Centraal Zenuwstelsel in kaart (d.m.v. een HRV meting) om te zien of het sympatische overbelast is of het parasympatische. Ook kunnen wij een EEG onderzoek doen om vast te stellen in welke fase van ontregeling de client is.
Stress – Beloning – Rust
Het stress- en beloningssysteem is gekoppeld aan elkaar. Het regelt de wisselwerking tussen beloning en anti-beloning. Tevens werkt het endorfine systeem al een antistresssysteem en levert het de nodige (mentale en biologische) energie. Drie factoren – geluk, ontspanning en energie – zijn belangrijke factoren voor de levenskwaliteit.
In dit systeem is endorfine slechts één van de signaalstoffen (boodschappers). Twee andere belangrijke signaalstoffen in dit systeem zijn dopamine en gaba. Wanneer endorfine – of één van de andere stoffen – is uitgeput kan er sprake zijn van verminderde signaalstoffen, of verminderde gevoeligheid of minder receptoren. Het is dus van belang om te weten welke stoffen ontregeld zijn en waardoor. Ook voor een gericht behandelplan om deze opnieuw te activeren. Dit traject duurt afhankelijk van de fase van ontregeling – een langere tijd en kan wel 1 tot 3 jaar in beslag nemen. Er is namelijk een epi-genetische aanpassing door het lichaam gedaan, die down-regulatie wordt genoemd. Het ontregelt ook niet in 2 maanden; dat duurt ook langer.
De fasen van ontregeling van het endorfine systeem
- de upregulatie fase
- de down-regulatie fase
- de hyper NMDA fase (burnout)
Het lichaam beschikt over een aantal feedback mechanismen om het interne milieu in evenwicht te houden. In eerst instantie de homeostase (bloeddruk, zuurgraad en suikerspiegel). Den een complexer regelmechanisme verloopt o.a. via de HPA As; hierbij speelt het zenuwstelsel een rol. Als deze beide regelmechanismen falen is er een derde: dat is de epi-genetische adaptie. De genen passen zich aan door de expressie te verhogen of verlagen.
Oorzaken van ontregeling zijn legio.
Maar brengen we deze terug tot de kern zijn er een aantal die bijdragen aan het overbelasting van het Endorfine systeem:
- overstimulatie door stress (alle vormen van stress – dat kan ook van binnenuit zijn)
- overstimulatie door beloning
- lactaat acidose (verzuring)
- cellulaire dehydratie.
De gevolgen
- verslavingen,
- behoefte aan suiker en/of troostvoeding,
- niet blij zijn (anhedonie of ,
- AD(H)D, ASS, en depressie
- insuline resistentie, overgewicht
- slaapstoornissen
- angst- en paniekstoornissen
- (auto)immuunziekten
- etc etc.
Bij bijna alle aandoeningen is het dus een belangrijke factor om de werking van het stresssysteem in het vaststellen van de oorzaak van klachten. Het vraagt echter weer om een belangrijk inzicht van de client om te begrijpen wat er is gebeurd en wat hij/zij er zelf aan kan doen om dit terug te regelen.
Tips
Een aantal leefstijltips zijn altijd van belang om in acht te nemen:
- Pas je voeding aan; verwijder exorfinen uit je voeding en/of laat een exorfinen analyse doen
- Suiker sterk reduceren en/of vermijden (soms ook bepaalde koolhydraten)
- Alcohol vermijden
- Geen margarines; boter in de meeste gevallen wel (let op casom-7)
- Biologische voeding verdient voorkeur
- Maaltijden zelf klaar maken
- Voldoende water drinken
- Vermijden E621 (glutamaat) en alle industriële voeding mijden
- PDE remmers in het oog houden/verminderen (fase 3)
- geen paracetamol
- voorzichtig met bepaalde geneesmiddelen
- bewegen, niet belastend sporten
- contact maken met de natuur; wandelen of rustig fietsen
- mijden van parasitaire personen (ongezond afhankelijk)
- leren nee-zeggen; waak voor het helperssyndroom
- stress reductie: yoga, mindfulness en meditatie
Boeken tips:
- ‘Als hij maar gelukkig is’; Robin Norwood
- ‘de grote sprong’; Jaap Voigt
- ‘de kracht van echte mannen’; David Deida
Herken jij dit en wil jij graag hulp? Komt jouw lichaam niet meer in de uitgangspositie om te herstellen? Wacht dan niet langer en maak een afspraak. Na een inventarisatie van jouw huidige situatie en klachten maken we een voorstel, dat we vervolgens met je bespreken om aan de slag te gaan. Samen met jou kunnen we het stress-tij keren!